İnsanların danışdığı ilk dil necə yarandı?
Dilin necə yaranması ilə bağlı iki əsas fikir var. Birincisi, dilin yavaş inkişaf etməsidir. Digəri, dilin insanlar arasında mutasiya yolu ilə köçürülməsidir. Bu gen köçürülməsi sayəsində bəşəriyyətin bu dili tez öyrənməsi düşünülür. Beləliklə, həqiqətən belə şeylər oldu, insan dili necə inkişaf etdi? Bu sualların cavablarını birlikdə axtaraq.
Uzun illərdir ki, Chomsky kimi elm adamları dilin necə inkişaf etdiyini araşdırırlar. Tədqiqatlar göstərir ki, dil indiki vəziyyətinə çatana qədər inkişaf etmişdir. Məsələn mağaraya çəkilən şəkil və fiqurlar, ünsiyyətin bir nümunəsi. Elm adamları müasir bəşəriyyətin idrak qabiliyyətinin olduğunu iddia edirlər. Bu tutum, digər növlərin edə bilmədiyi kompleks dil məlumatını anlaya bilir.
Sadəcə, müasir insan iki dil simvolunu birləşdirə bilər. Beləliklə, müasir insanlar bir yırtıcı gələndə fəryadın xəbərdarlıq fəryadı olduğunu başa düşə bilərlər. Burada keçən ‘müasir insan’ anlayışı, ‘homosofiyens’ olaraq xarakterizə edilə bilər.
Əvvəldə dediyimiz kimi, başqa bir fikir, dilin müasir insanın əcdadı olan humanoid fərd tərəfindən başqalarına ötürülməsidir. Bu genin xalq arasında yayılması da dilin yaranmasına imkan verdi, lakin tədqiqatçılar dilin bu tezisin əleyhinə olaraq yavaş-yavaş inkişaf etdiyini iddia edirlər.
Cedric Boeckx və Brüssel Azad Universitetinin tədqiqatçıları dil ilə bağlı bir sıra araşdırmalar apardılar. Tək bir gen mutasiyası ilə məşğul olan tədqiqatçılar fərziyyəyə cavab olaraq bir antitez hazırladılar. “İnsan dili tək bir gen mutasiyası sayəsində mövcud olsaydı, dil indiki mövqeyini tutmazdı və inkişaf edə bilməzdi” deyən komanda, dilin yavaşca inkişaf etdiyini iddia etdi.
Pedro Tiaqo Martins, “Birləşmənin ortaya çıxmasına səbəb olan təkamül addımlarının sayını söz birləşməsinin xüsusiyyətlərindən əldə etmək mümkün deyil. Sözləri birləşdirməyin sadə yolu var. Sözlər əhəmiyyətli dərəcədə əlaqəli deyil və hər söz müxtəlif səviyyələrdə nəzərə alınır. Nəticədə hər hansı bir mürəkkəb xüsusiyyət üçün bu qədər sadə təkamül ssenarisini əldə etmək üçün bir yol yoxdur. Bir sözlə, dil tək gen mutasiyasına məruz qalmayıb ”.
Tədqiqatçılar iddia edirlər ki, insan dili qədər mürəkkəb bir şeyin təkamülü zaman keçdikcə davam edir. Bu araşdırma edərkən bir çox alt elmlərdən kömək alınıb: nevrologiya, genetika, koqnitiv elm, müqayisəli biologiya, arxeologiya, psixologiya və dilçilik. Tədqiqatlar nəticəsində tək bir gen mutasiyasının dilin inkişafına kömək etmədiyi qənaətinə gəlindi.
(051) 5062008 (Whatsapp)
